Vijesti / Svijet

193. – Pretorijanska garda ubila je rimskog cara Pertinaksa i na dražbi prodala prijestolje Didiju Julijanu.

845. – Vikinški pljačkaši, vjerovatno pod vodstvom Ragnara Lodbroka, osvojili su Pariz nakon čega su za grad tražili ogromnu otkupninu.

1776. – U Moskvi je osnovan “Boljšoj teatar” – veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Sankt Peterburg, u kojem su od četrdesetih godina 18. vijeka izvođene operske predstave.

1800. – Irski parlament usvojio je zakon o ujedinjenju Irske sa Engleskom.

1871. – Izdana je deklaracija Pariške komune.

1930. – Dva najveća turska grada – Konstantinopolj i Angora – preimenovani su u Istambul i Ankara.

1939. – Predajom Madrida fašističkim snagama generala Francisca Franca, potom dugogodišnjeg diktatora Španije, španska republika je doživjela slom. Uslijedila je strahovita odmazda nad republikanskim borcima i pristalicama demokratije. Ubijeno je oko 200 000 ljudi, a kroz fašističke zatvore i logore je prošlo dva miliona nesrećnika.

1939. – Njemački nacistički vođa Adolf Hitler poništio je pakt o nenapadanju, koji je Njemačka 1934. sklopila s Poljskom, što je bio uvod u napad na Poljsku u septembru 1939, čime je započet Drugi svjetski rat.

1941. – Zgrožena ratom, ubila se engleska spisateljica Virginia Woolf, koja je primjenjivala tehniku unutrašnjeg monologa i toka svijesti u romanima pisanim istančanim intelektualnim stilom. Ostvarila je majstorske portrete, posebno žena iz viših slojeva engleskog društva. Djela: romani “Izlet na svjetionik”, “Gospođa Delovej”, “Godine”, “Talasi”, “Orlando”, eseji “Sopstvena soba”, “Između činova”, “Smrt moljca”, “Običan čitalac”.

1941. – Italijanski fašistički diktator Benito Musolini obavijestio vođu nacističke Njemačke Adolfa Hitlera da su njegove snage spremne da učestvuju u napadu na Jugoslaviju, poslije čega su počele ubrzane pripreme za agresiju koju su Nijemci započeli 6. aprila 1941. bombardovanjem Beograda.

1941. – Italijanska eskadra u Drugom svjetskom ratu pretrpjela težak poraz od britanske mornarice kod rta Matapan, plativši visoku cijenu za pokušaj sprečavanja britanskog pomorskog saobraćaja u istočnom Sredozemlju. Potopljeno je više italijanskih krstarica, a ratni brod “Vitorio Veneto” je teško oštećen. Poslije te bitke italijanska flota nije izlazila na pučinu, čak ni kad su izgledi na uspjeh bili izuzetno povoljni.

1942. – U pomorskoj bazi Saint-Nazaire u Francuskoj – skrovištu njemačkih ratnih brodova i podmornica koji su napadali savezničke konvoje na Atlantiku – izvedena je najuspješnija saveznička diverzantska akcija u Drugom svjetskom ratu. Saveznici su neopaženo dovukli stari razarač, pun eksploziva s tempiranim mehanizmom za paljenje, i u snažnoj eksploziji uništena su sva lučka postrojenja i oštećen bojni brod “Admiral Tirpic”. Luka u Saint-Nazaireu ostala je neupotrebljiva za vojne svrhe do kraja rata.

1945. – Vlada SAD-a priznala je vladu Demokratske Federativne Jugoslavije, devet dana poslije Velike Britanije, koja je to prva učinila, a dan prije SSSR.

1973. – Američki glumac Marlon Brando odbio je da primi “Oskara” za glavnu ulogu u filmu “Kum”, poslavši na ceremoniju dodjele nagrade indijansku glumicu Sacheen Littlefeather – Sacheen “Malo Pero” – da opiše patnje američkih Indijanaca.

1979. – U najgorem nuklearnom incidentu u SAD-u, u elektrani “Ostrvo tri milje” kod Harrisburga u Pensilvaniji je, poslije djelimičnog topljenja jednog reaktora, radioaktivni gas iscurio u atmosferu i stanovnici Harrisburga su evakuisani.

1989. – Usvojeni amandmani na Ustav Srbije kojima se oduzima pokrajinama mogućnost veta na ustavne promjene, te im se oduzima i dio zakonodavne i sudske funkcije. Beogradska revizija Ustava na Kosovu je izazvala masovne proteste.

1994. – Rusija potpisala ugovor sa Kazahstanom o korišćenju kosmodroma u Bajkonuru.

1997. – Savjet bezbjednosti UN ovlastio međunarodne snage, predvođene italijanskim trupama, da obezbijede snabdijevanje hranom i ostalim potrepštinama stanovništvo Albanije, ugroženo dvomjesečnom masovnom antivladinom pobunom.

2003. – Na Fruškoj gori (Vojvodina) pronađeni posmrtni ostaci Ivana Stambolića (1936.- 2000.) bivšeg visoko rangiranog partijskog i državnog dužnosnika Srbije, za vrijeme SFRJ. Ubijen je po nalogu Slobodana Miloševića, a izvršioci su bili pripadnici specijalnih jedinica MUP-a Srbije.