Život / Okoliš

Prvi susret multidisciplinarnog autorskog tima na projektu Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini održan je od 13. do 17. jula na planini Jahorina, saopćio je Univerzitet u Sarajevu. 

Tim će u naredne dvije godine biti angažovan na prikupljanju, analizi i procjeni kvaliteta naučnih i stručnih podataka o stanju prirode i prirodnih resursa Bosne i Hercegovine. Opisani proces će rezultirati ključnim porukama za donosioce odluka, koje će biti naučno zasnovane i opravdane. 

Razlozi za pokretanje projekta pod nazivom "Podrška donošenju odluka i jačanje kapaciteta za IPBES kroz nacionalnu procjenu ekosistema", tehničkog naziva Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima, od esencijalne su važnosti za BiH kao značajan korak prema održivom upravljanju prirodom.

Generalno je poznato da je u BiH evidentiran manjak naučnih podataka relevantnih za održivo upravljanje prirodom. Rezultati naučnog rada su samo djelimično publicirani i javno dostupni, a slabo su korišćeni za potrebe upravljanja prirodom.

U cilju boljeg uvida u stanje prirode i prirodnih resursa, neophodno je analizirati informacije o direktnim i indirektnim (društvenim) pritiscima na prirodu iz svih dostupnih izvora. Pod izvorima se podrazumijevaju objavljeni i neobjavljeni rezultati naučnih istraživanja, tehnički izvještaji, kao i izvori tradicionalnih znanja.

Priprema Procjene predstavlja kvalitativno nov proces u Bosni i Hercegovini u pravcu razvoja klime naučno-političkog dijaloga i konsultativnog donošenja informisanih odluka o prirodi.

Svrha projekta je uspostava baze znanja (sa procjenom njegovog kvaliteta i kvantiteta) za donošenje informisanih odluka o korišćenju biodiverziteta i prirodnih resursa. Projekat će procijeniti znanja o stanju ekosistema i ekosistemskih servisa u BiH, razviti i učiniti dostupnim alate i metodologije za podršku politici; po ugledu na IPBES, formirati BH platformu za biodiverzitet i koristi od prirode, uspostaviti uslove za efikasno korištenje Procjene; naa osnovu stečenih iskustava, osigurati smjernice nacionalnim projektnim timovima u drugim zemljama.

Projekat se provodi po principima i metodama rada UN Međuvladine platforme za biodiverzitet i ekosistemske servise (IPBES). 

IPBES teži razvoju i uspostavi stalnog dijaloga naučne zajednice i donosilaca odluka za prirodu, i to u cilju kompletiranja evidencije za donošenje bolje informisanih odluka, naročito o korištenju prirodnih resursa.

Rezultat projekta je dokument koji će naučnicima dati pravac za relevantna buduća istraživanja, a donosiocima odluka dati na raspolaganje domaće naučne i stručne argumente za donošenje održivih odluka o korištenju prirode.

Sažetak dokumenta (SPM), koji će sadržavati ključne poruke, treba da prođe kroz konsultativni proces usaglašavanja te političkog prihvaćanja i usvajanja.

Prema IPBES metodi, u prethodnom dijalogu između naučnika, donosilaca odluka i drugih zainteresovanih strana, definisan je Koncept Procjene (Scoping report). Na osnovu Koncepta, razvijaju se naredni nacrti Procjene, do finalnog, koji se prezentira naučnoj i političkoj zajednici.

Izrada dokumenta Procjene će istovremeno poslužiti izgradnji kapaciteta, kako u naučnoj zajednici postizanjem značajne reference za članove autorskog tima, tako i u zajednici donosilaca odluka kroz povećanje svijesti o značaju održivog korištenja prirode.

 Procjena stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini se implementira kroz Centar za ekologiju i prirodne resurse „Akademik Sulejman Redžić“, Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Sarajevu.

Projekat se implementira u partnerstvu s Federalnim ministarstvom za okoliš i turizam kao ključnom tačkom za implementaciju IPBES-a u BiH, a sredstva za realizaciju ovog međunarodnog projekta su osigurana od IKI-ja (Inicijativa za klimu Njemačkog federalnog ministarstva za okoliš, zaštitu prirode i nuklearnu sigurnost). 

Prvi korisnik novca IKI-ja, sa kojim Univerzitet direktno sarađuje, jeste World Conservation Monitoring Centre (WCMC).

Bosna i Hercegovina je jedna od četiri zemlje u svijetu (BiH, Kambodža, Azerbejdžan i Grenada), kojoj su odobrena donatorska sredstva IKI-ja za realizaciju tog projekta.