Život / Okoliš

Nakon što smo objavili priču o protestu mještana fočanske mjesne zajednice Kozja Luka koji se protive najavljenoj gradnji sanitarne deponije, na adresu portala Startbih stigao je i odgovor načelnika Foče Milana Vukadinovića koji objavljujemo u cijelosti.

"U skladu sa vašim dopisom, od 3. 4. 2024. godine, kome su istaknuta određena pitanja, sa zahtjevom za dostavljanje odgovora u vezi sa najavom izgradnje privremene sanitarne deponije na području Mjesne zajednice Kozja Luka, možemo vas obavijestiti o sljedećem.

Pitanje izgradnje sanitarne deponije jeste važno i, očigledno, pobuđuje interesovanje brojnih subjekata javnosti, ali i različite motive interesovanja. Zato tom pitanju treba pristupiti bez predrasuda, okamenjenih stavova ili predubjeđenja, na bazi realnih činjenica. Mnogi navodi u vašem dopisu su izneseni paušalno, što ne čudi jer niste imali sve izvore informisanja, čemu u prilog govore sljedeće nesporne činjenice. Lokacija za privremenu sanitarnu deponiju na području Mjesne zajednice Kozja Luka nije odabrana slučajno, već nakon dužeg sagledavanja stanja na terenu, u čemu su uzeli aktivno učešće stručna lica i predstavnici relevantnih subjekata: službenici Opštinske uprave Opštine Foča iz oblasti urbanizma, članovi Savjeta Mjesne zajednice Kozja Luka, Komunalno preduzeće „Komunalac" a.d. Foča, JU Turistička organizacija Opštine Foča, Šumsko gazdinstvo „Maglić" Foča, predsjednik Skupštine Opštine Foča i odbornici kao predstavnici političkih subjekata iz saziva Skupštine Opštine Foča.

Od projektantske kuće „Put inženjering" d.o.o. Trebinje zatraženo je i dobijeno stručno mišljenje i urbanističko-tehnički uslovi, u novembru 2023. godine, koje je bilo pozitivno. U svemu tome čuo se i uvažavao i slobodan glas javnosti. Činjenica je da baš niko od navedenih subjekata, pa čak niko od pojedinih građana, nije imao ništa protiv predložene lokacije, koja je otišla na razmatranje na nadležnost Skupštine Opštine Foča.

Svi su bili saglasni u sljedećim ocjenama:

-lokacija ispunjava uslove koji su predviđeni uredbom kojom se reguliše pitanje odlaganja otpada na deponiji u pogledu namjene prostora, korišćenja zemljišta, udaljenosti od stambenih objekata i topografije terena,

-lokacija je obrasla niskim šibljem i rastinjem, odnosno vrlo nekvalitetnom šumom,

- lokacija je zaklonjena, nije vidljiva sa puta ili bilo kojeg drugog terena, jer se nalazi u uvali i dolini, koja je prirodno omeđena grebenovima i bočnim reljefima, sastav zemljišta čini prvenstveno glina i nepropusno tlo, što obezbjeđuje vodonepropustnost deponijskog dna,

- u blizini lokacije nema izvora, bilo kakvih drugih vodotokova, ni stajaće vode koji bi mogli biti ugroženi,

- hidrogeološki i geotehnički elementi su zadovoljavali tražene uslove,

- lokacija je dovoljno udaljena od naselja, jer se prva kuća, koja je napuštena, nalazi udaljena vazdušnom linijom oko 1.000 metara,

- lokacija je udaljena vazdušnom linijom od Pješčanih piramida oko 800 metara, a od pećine Ledenjača, oko 1.400 metara.

Slažemo se da „turizam i smeće ne mogu zajedno", što jednako važi i za odnos između naselja i smeća, jer je logično da se siguran i zdrav život građana Mora primarno staviti ispred turizma. Činjenica je da je lokacija dovoljno udaljena od Pješčanih piramida inevidljiva za turiste. Sadašnja deponija „Babin potok" se nalazi uz naselje Rječica, u kome su mještani, i pored već postojeće deponije, decenijama nesmetano pravili kuće i razvijali svoja domaćinstva; od zgrade  Opštine Foča je udaljena vazdušnom linijom oko 1.000 metara, a od Univerzitetske bolnice Foča oko 600 metara, i kažu da nije štetna. Sigurno vam je poznato da je sanitarna deponija u Sarajevu, u naselju Kobilja Glava, kako kažu ljudi sa terena, udaljena od prvih naseljenih kuća oko 50 metara.

Opština Foča ostvaruje saradnju sa građanima, što je pokazala u dosadašnjem periodu prilikom planiranja budžetskih dokumenata i utvrđivanja prijedloga programskih akata iz oblasti prostornog uređenja, koji se već godinama unazad utvrđuju prvenstveno na inicijativu i dostavljene prioritete savjeta mjesnih zajednica sa područja opštine Foča. U svemu tome, akcenat se stavlja na saradnju sa organima mjesnih zajednica - savjetima mjesnih zajednica, kojih ima 24, čije članove biraju građani na neposrednim i tajnim izborima.

Ta saradnja je bila ostvarena i u ovom predmetu prilikom određivanja lokacije za sanitarnu deponiju. Tako je Savjet Mjesne zajednice Kozja Luka, u punom sastavu od pet članova, dao pisanu Izjavu kojom je pružena podrška izgradnji privremene sanitarne deponije u mjestu Grabe, pod određenim uslovima, koji su navedeni u Izjavi, koja je svojeručno potpisana od svih članova Savjeta i ovjerena pečatom Mjesne zajednice Kozja Luka.

Izjavu vam dostavljamo u prilogu ovog dopisa.

Uvažavajući Izjavu Savjeta Mjesne zajednice Kozja Luka, na prijedlog Načelnika Opštine Foča, Skupština Opštine Foča je, u okviru iste tačke dnevnog reda, prilikom razmatranja prijedloga odluke, usvojila Zaključak, evidentiran pod brojem: 01-022-102/23 od 11. 12. 2023. godine, kojim je zadužena izvršna vlast Opštine Foča, da pokrene postupak zaštite kompleksa Pješčanih piramida i drugih prirodnih znamenitosti koje se nalaze na tom lokalitetu, u skladu sa zakonskim propisima i u saradnji sa Vladom Republike Srpske".

Ovaj zaključak je objavljen u „Službenom glasniku Opštine Foča i dostavljamo vam ga na uvid, u prilogu ovog dopisa. Tek nakon usvajanja prijedloga odluke o izboru lokacije za sanitarnu deponiju i navedenog zaključka o zaštiti prirodnih znamenitosti, neka naknadna pamet ili neki drugi posebni motivi i razlozi su pokrenuli aktivnosti na osporavanju ovih akata Skupštine.

Interesantno je navesti da je odluka o određivanju lokacije usvojena velikom većinom glasova, bez glasova „protiv", jer je "za" prijedlog odluke glasalo 16 odbornika, niko nije glasao, protiv", dok je pet odbornika bilo „uzdržano". Sličan rezultat glasanja je bio i prilikom izjašnjavanja o prijedlogu navedenog zaključka, bez glasova „protiv", jer je zaključak usvojen velikom većinom glasova (,,za" je glasalo 17 odbornika, niko nije glasao „protiv", dok su tri odbornika bila „uzdržana").

Interesantno je i vrlo simptomatično navesti činjenicu da se ovakvi protesti i osporavanje odluke o lokaciji za sanitarnu deponiju javljaju u izbornim godinama. Ili je to, zaista, samo slučajno? No činjenica je da je u prethodnom mandatu i sazivu Skupštine OpštineFoča donijeta odluka o izboru lokacije za sanitarnu deponiju u Filipovićima, gotovo jedinstveno, bez jednog glasa odbornika SDA, čija je realizacija nastavljena u ovom mandatu organa Opštine Foča. Tako je svake godine Skupština Opštine Foča razmatrala i usvajala razne predložene akte koji su sadržavali poziciju za sanitarnu deponiju u Filipovićima (usvajanje budžeta, usvajanje rebalansa budžeta, izvršenje budžeta, proširenje lokacije za sanitarnu deponiju, programi o prostornom uređenju, izvještaji o realizacijim programa iz prostornog uređenja idr.) i baš nikada se nije čuo bilo koji glas javnosti koji bi osporio ovu lokaciju.

Ipak, to se desilo u septembru 2022. godine, u periodu izborne kampanje za Opšte izbore u Bosni i Hercegovini, kada je grupa građana iz Mjesne zajednice Jošanica osporavala nastavak započetih radova, iako je Opština Foča dobila sve potrebne saglasnosti za izgradnju sanitarne deponije. Pojedini opozicioni odbornici iz Skupštine Opštine Foča nisu propustili tu jedinstvenu priliku da učestvuju u tim protestima, iako su glasali za izbor ove lokacije, a nisu propustili ni priliku da, u igri dvostrukog morala, prigovore Načelniku Oštine Foča zašto nisu nastavljeni radovi na izgradnji deponije, u šta su utrošena određena sredstva. Očigledno se nešto slično dešava i ovaj put, samo na vrijeme" i mnogo ranije od početka izborne kampanje za lokalne izbore.

Svakome treba da bude jasno da akti Skupštine Opštine Foča o određivanju lokacije za izgradnju privremene sanitarne deponije ne mogu biti realizovani bez postizanja saglasnosti od nadležnih organa Republike Srpske, u skladu sa zakonom. Tako će izgradnja deponije na ovoj lokaciji zavisiti isključivo od mišljenja stručnih organa u pogledu dobijanja ekološke dozvole i drugih potrebnih saglasnosti, koji postupak je u toku.

Opština Foča će u ovom postupku pokazati punu kooperativnost i neće, niti ima potrebe, da se preko svojih organa i službi iz Opštinske uprave Opštine Foča miješa u njihovu nadležnost.Očiglendo je da pojedini subjekti javnosti imaju takvu ambiciju, na šta Opština Foča ne može uticati, niti ima potrebu da utiče, a ni da komentariše.

Institut za zaštitu i ekologiju Republike Srpske je izradio pisani dokument – Dokaz za zahtjev za izdavanje ekološke dozvole, koji je urađen na 98 stranica o čemu se vodi javna rasprava. Riječ je o renomirnaoj kući koja će dati odgovore na sva pitanja, u skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine, a tiču se uticaja na tri osnovna elementa: voda, vazduh i tlo.

Navodi i tvrdnje „mještana“ o prisutnosti članova Instituta na terenu su, zaista, neprimjereni.

Izgradnja sanitarne deponije na predmetnoj lokaciji je uslovljena isključivo dobijanjem ekološke dozvole i pozitivnog mišljenja nadležnih i stručnih organa o uticaju na životnu sredinu".

                                                                                                                                                                            Načelnik opštine Foča

                                                                                                                                                                                 Milan Vukadinović