Vijesti / Svijet

1629. – Mirom u Aleu okončana je pobuna hugenota (protestanata) u Francuskoj, ali time nisu okončani njihovi progoni, koji su imali vrhunac u “Vartolomejskoj noći” 1572., kada je po naređenju Katarine Mediči ubijeno preko 20.000 njihovih pristalica. Punu ravnopravnost sa katolicima oni su stekli tek nakon Francuske revolucije.

1788. – Virginia postala 10. savezna država koja je ratificirala Ustav Sjedinjenih Američkih Država.

1847. – Liberija proglašena nezavisnom republikom, ali s ograničenim suverenitetom (ostala je pod finansijskom kontrolom SAD). Tu afričku državu su – sa statusom kolonije – osnovali 1822. oslobođeni crni robovi, preseljeni iz SAD na prostor uz Atlantski okean između Sijera Leone, Gvineje i Obale Slonovače. Nezavisnost Liberije SAD priznale su 25. juna 1862.

1876. – U bici kod Little Big Horna indijansko pleme Sioux pod komandom poglavice “Ludog Konja” uništilo dio Sedme konjičke divizije generala Georgea Armstronga Custera.

1919. – Potpisan je Versajski mirovni ugovor između Njemačke i saveznika, kojim je i formalno završen Prvi svjetski rat.

1920. – U Vukovaru poslije pet dana rada završen Drugi kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koji je usvojio novi program i statut i izmijenio naziv partije u Komunistička partija Jugoslavije. Za predsjednike Centralnog partijskog vijeća izabrani su Pavle Pavlović i Jakov Lastrić, a za sekretare Sima Marković i Filip Filipović.

1940. – U Drugom svjetskom ratu stupio na snagu sporazum o primirju Francuske s Njemačkom i Italijom. Njemačke trupe su, na osnovu sporazuma, okupirale zapadnu i sjevernu Francusku, pokrajine Alzas i Lorena su pripojene Njemačkoj, a Italiji dijelovi Francuske u Alpima. Na ostatku teritorije Francuske stvorena marionetska pronacistička vlada maršala Henrija Philippee Pétaina sa sjedištem u Vichyju.

1945. – U San Franciscu je održana konferencija UN-a na kojoj je potpisana Povelja Ujedinjenih Naroda. Ona zapravo predstavlja Ustav UN, a potpisalo ju je 50 zemalja članica.

1950. – Pušten je u saobraćaj put Beograd-Zagreb, dug 400 kilometara, nazvan “Auto put bratstvo-jedinstvo”, u čijoj su izgradnji učestvovale dobrovoljne omladinske radne brigade iz svih krajeva Jugoslavije.

1950. – Napadom sjevernokorejskih snaga počeo Korejski rat, a svijet se našao na ivici izbijanja Trećeg svjetskog rata. Poslije kapitulacije Japana SSSR je zaposjeo sjeverni, a SAD južni dio Koreje, s granicom na 38. paraleli. SAD su u Koreji intervenisale pod zastavom UN, što je bio prvi slučaj oružane intervencije svjetske organizacije. Poslije maratonskih pregovora rat, koji je vođen s promjenljivom srećom, okončan je 27. jula 1953, a Korejsko poluostvo je podijeljeno duž 38. paralele na Sjevernu i Južnu Koreju.

1956. – U poljskom gradu Poznanj ugušena je pobuna radnika uz veliki broj žrtava.

1959. – SSSR predložio uspostavljanje denuklearizovane zone na Balkanskom poluostrvu i u Jadranskom moru.

1966. – Jugoslavija i Vatikan obnovili diplomatske odnose.

1975. – Afrička država Mozambik poslije 477 godina kolonijalne zavisnosti od Portugalije stekla nezavisnost.

1991. – Poslednje sovjetske jedinice napustile Čehoslovačku, 23 godine posle vojne intervencije Varšavskog pakta kojom je prekinuta reformistička politika Aleksandra Dubčeka.

1991. – Hrvatska i Slovenija proglasile su nezavisnost od SFR Jugoslavije.

1993. – Tokom opsade Sarajeva u masakru na Bistriku, u Bakarevoj ulici, granata ispaljena sa srpskih položaja usmrtila je sedmoro djece. U 44 mjeseca dugoj opsadi grada, poginula je 11.541 osoba, od toga 1600 djece.

1995. – Šeik Hamad bin Kalifa Al Tani državnim udarom sa vlasti zbacio oca, šeika Kalifu, emira Katara.

1997. – Kubanski i argentinski forenzičari pronašli su šest kostura u blizini bolivijskog grada Valgranda. Kasnije je utvrđeno da su među njima i ostaci legendarnog vođe gerile Ernesta Che Guevare.

2000. – Grupa svjetskih naučnika objavljuje da je uspješno dekodirala 85 posto ljudskog genoma, čime su otvorena vrata novoj, suvremenijoj medicini.

2000. – SFOR u Prijedoru uhapsio Duška Sikiricu, koji se nalazio na javnoj listi Međunarodnog suda za ratne zločine počinjene u bivšoj Jugoslaviji. Optužnica tereti Sikiricu za “teško kršenje Ženvenske konvencije, kršenje zakona i običaja rata, te genocid i zločin protiv humanosti”.

2001. – Bivši predsjednik SR Jugoslavije, Slobodan Milošević, izručen je Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu. Milošević je 27. maja 1999. optužen za zločine protiv čovječnosti, kršenje zakona i pravila rata i genocid tokom ratova u Hrvatskoj 1991-92. i BiH 1992-95. i na Kosovu 1999.

2003. – Meksiko je izručio Španiji bivšeg argentinskog pomorskog oficira Ricarda Miguela Cavalla, optuženog za genocid i terorizam tokom “prljavog rata” koji je vođen u vrijeme vladavine vojne hunte u periodu 1976-1983. godine protiv oponenata, a u kome je oko 30.000 ljudi ubijeno ili nestalo.