Život / Kultura

Jučer je u Tuzli završena Zimska škola "Rod i umjetnost", organizovana od strane Univerziteta u Tuzli, TPO Fondacije i Univerzitetskog gender resursnog centra (UNIGeRC) Univerziteta u Sarajevu. Škola je okupila akademske predavače/ice, umjetnike/ce i učesnike/ce sa 19 univerziteta iz Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Crne Gore, te obuhvatila 18 interaktivnih predavanja i radionica o rodu i umjetnosti u književnosti, pozorištu, filmu, muzici i vizuelnim umjetnostima.

Tokom šestodnevnog programa, učesnici/ce su imali priliku učestvovati u raznovrsnim predavanjima koja su otvarala nove perspektive o uticaju rodnih aspekata na umjetnost i društvo. Prvi dan škole otvoren je govorima prof. dr. Vesne Bratovčić, prof. dr. Jasmine Husanović, Zilke Spahić Šiljak, direktorice TPO Fondacije, i dekanese Filozofskog fakulteta UNTZ, Nihade Delibegović, koja je istakla važnost umjetnosti kao pokretača društvenih promjena.

Prvi dan programa otvorila je Adisa Bašić sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, predavanjem pod nazivom „Kako izbjeći ulogu uljeza u književnosti: teorija i praksa,” u kojem je obradila izazove s kojima se žene susreću u književnom stvaralaštvu i načine prevazilaženja tih prepreka u profesionalnom i kreativnom smislu. Nakon nje, Ajla Demiragić sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu govorila je o značaju graničnih (ženskih) književnih formi na primjeru autoginografije Jelice Belović-Bernadzikowske, osvrćući se na važnost ženskog iskustva u književnosti i na doprinos koji ove forme donose umjetničkoj i društvenoj sceni.

Drugi dan Zimske škole otvorila je Anisa Avdagić sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli predavanjem o ženskom dramskom pismu u BiH i pomjeranju granica u reprezentaciji roda. Tijana Matijević sa Instituta za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu analizirala je postjugoslovensku književnost kao feminističku, dok je prof. Selma Veseljević Jerković sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Tuzli govorila o identitetu i rodu u savremenim filmovima o superjunacima/kinjama. Na kraju, književnica Lejla Kalamujić je preispitala položaj književnica u patrijarhalnom društvu i njihov status u evropskom kontekstu.

Treći dan Zimske škole otvoren je predavanjem Nebojše Jovanovića sa Akademije scenskih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu o queer motivima u jugoslovenskom filmu prije 1960-ih, osporavajući ideju da su queer teme tada bile odsutne. Tanja Miletić Oručević sa Akademije scenskih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu analizirala je rodne uloge na pozorišnoj sceni, naglašavajući historijske stigme vezane za žene u pozorištu i današnje eksperimentalne pristupe. Iva Nenić sa Fakulteta muzičkih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu istraživala je zvuk kao medij za propitivanje rodnih identiteta i patriarhalnih uticaja u umjetnosti, ukazujući na muzički aktivizam i umjetničke prakse koje preispituju rodne norme. Dan je završen posjetom Filozofskom fakultetu u Tuzli i znamenitostima grada.

Četvrti dan Zimske škole započeo je predavanjem Nele Hasanbegović sa Akademije likovnih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu o umjetničkim strategijama i rodnim perspektivama, istražujući odnos likovnog i semiotičkog sistema. Lidija Marinkov sa Akademije umetnosti u Novom Sadu govorila je o ženskom pismu u likovnoj umjetnosti između jezika, dok je Sanja Kojić Mladenov iz Muzeja savremene umjetnosti Vojvodine upoznala učesnike/ce s arhetipskim predstavama žene u savremenoj umjetnosti, odražavajući mitološke i tradicionalne slike. Dan je zaokružen radionicom umjetnice Lale Raščić, gdje su učesnici/ce kroz grupni rad razvijali umjetničke projekte, istražujući ideje i vježbajući scenski pokret.

Peti dan Zimske škole započeo je predavanjem Viktorije Krombholc sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu o rodnim aspektima hodanja u javnom prostoru, potaknuvši raspravu o slobodama koje studenti/ce doživljavaju kroz kretanje gradom. Tatjana Nikolić sa Fakulteta dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu je kroz radionicu o kulturnim politikama omogućila učesnicima/ama mini istraživanje rodno osjetljivih politika. Umjetnik Damir Imamović govorio je o rodnim aspektima sevdalinke, osporavajući binarne podjele pjesama, a zatim održao koncert u čast polaznika/ca.

Šesti dan Zimske škole otvoren je predavanjem Milice Resnović sa Instituta za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu o rodnoj neravnopravnosti u književnim nagradama, dok su profesorice Jasmina Husanović i Zilka Spahić Šiljak zaključile dan radionicom o identitetima i evaluacijom programa.

Zimska škola pružila je priliku za umrežavanje, razmjenu ideja i jačanje akademskih i kreativnih zajednica kroz interaktivne pristupe temama roda i umjetnosti.