Život / Kultura

Prvi zvučni, dugometražni, igrani film u kojem se može čuti naš jezik, sniman prije 90 godina, je film "Fantom Durmitora" (1933.) kojeg je u fokus ovdašnje javnosti ponovo vratio poznati historičar filma Daniel Rafaelić iz Zagreba - saopćio je BKC Tuzla. 

On je, prikupljajući podatke u filmskim arhivima u Berlinu, Beogradu i Zagrebu, uradio studiozno istraživanje o filmu značajnom za ovdašnju i evropsku kinematografiju, te kroz svoju knjigu predstavio pozadinu snimanja, prikazivanja i značenja tog filma i u vremenu u kojem je nastao, ali evo i skoro cijeli vijek poslije.

Rafaelićeva knjiga ‘Fantom Durmitora’ predstavljena je sinoć u Bosanskom kulturnom centru u Tuzli, u okviru manifestacije 3. ‘Dani audio-vizuelnog naslijeđa i umjetnosti’, a posjetitelji su imali priliku vidjeti i istoimeni film sniman na lokacijama u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Srbiji i Crnoj Gori.

- Godinu dana nakon snimanja filma u Njemačkoj, čija producentska kuća je radila film, na vlast dolaze nacisti. U to vrijeme se u Njemačkoj mijenja politička paradigma i film pada u prostor između jedne i druge politike što značajno određuje njegovu kasniju sudbinu na tom tržištu. Za nas je važan i kao svjedok jednog vremena i filmsko arheološko čudo, jer sve te lokacije, građevine, nošnje koji se pojavljuju u ovom filmu više ne postoje - istakao je Danijel Rafaelić, najcjenjeniji historičar filma u regionu.

Film je premijerno prikazan 1933. godine u Zagrebu, a glavnu ulogu u filmu igra Ita Rina, zvijezda predratnih njemačkih filmova. Film donosi priču njemačkih avanturista koji otkrivaju kulturna i prirodna bogatstva naših krajeva, a ono što je publici u Tuzli bilo interesantno je što su u njemu prepoznali brojne lokacije iz Mostara ili Baščaršije, koje su kroz fotografije i svjedočanstva predstavljene i u knjizi.

-Bundesfilm u Berlinu čuva nevjerovatne podatke o njemačkim snimanjima brojnih filmova koji su snimani u tadašnjoj kraljevini Jugoslaviji, a posebno je to bitno za Bosnu i Hercegovinu, jer postoji nekoliko filmova koji su snimani isključivo u okolici Sarajeva i drugih gradova u BiH. Dostupno je mnoštvo dokumenata i fotografija, sigurno dovoljno za neku drugu knjigu - rekao je Rafaelić u razgovoru o knjizi i filmu, koji je sa njim sinoć vodila novinarka i profesorica Ivana Ferković Pašić.

Knjiga koja popunjava veliku prazninu njemačke i domaće historije filma objavljena je dvojezično, na hrvatskom i engleskom jeziku. Dosad je promovisana u nekoliko gradova Hrvatske te u Sarajevu, a nakon Tuzle bit će predstavljena u Podgorici i Beogradu.

Manifestaciju 3. ‘Dani audio-vizuelnog naslijeđa i umjetnosti’, obilježile su i projekcije filmova iz bh. kinematografije koje je prethodna dva dana vidjelo više stotina učenika. U Galeriji tuzlanskog BKC tim povodom je postavljena i izložba fotografija sa snimanja kultnih filmova bh. kinematografije, a manifestacija se završava panel diskusijom ‘Film i filmska industrija u ulozi razvoja turizma’.

- Partneri BKC TK, u organizaciji te manifestacije, su Turistička zajednica Tuzlanskog kantona, HKD Napredak Glavna podružnica Tuzla i Filmski centar Sarajevo – saopćeno je iz JU BKC TK.