Vijesti / Svijet

1609. – Galileo Galilei po prvi put posmatrao i napravio crteže Mjeseca putem svog teleskopa.

1782. – Velika Britanija i SAD potpisale primirje i time završen Američki rat za nezavisnost.

1817. – Simón Bolívar osnovao prvu nezavisnu vladu Venecuele.

1838. – Meksiko objavio rat Francuskoj koja je tri dana ranije okupirala grad Vera Kruz.

1853. – Rusija je u Krimskom ratu uništila tursku flotu ispred crnomorske luke Sinope.

1864. – Potpisan Bečki mir kojim je Danska prinuđena da Pruskoj prepusti pokrajine Schleswig, Holstein i Lauenburg.

1872. – Odigrana prva međunarodna nogometna utakmica u Hamilton Crescent kod Glasgowa na kojoj su intonirane himne Engleske i Škotske. Reprezentacije Engleske i Škotske igrale su 0:0.

1888. – Amerikanac John J. Loud patentirao hemijsku olovku.

1905. – U Beogradu osnovano Kulturno-umetničko društvo “Abrašević”, nazvano po piscu Kosti Abraševiću. Istoimena društva su osnovana i u nizu drugih gradova, ali je njihov rad zabranjen u vrijeme Šestojanuarske diktature 1929. Mnoga su obnovljena poslije Drugog svjetskog rata.

1918. – Kapitulacijom Turske, koja je u Prvi svjetski rat ušla 1914. na strani Centralnih sila, prestala je da postoji Otomanska imperija. Na osnovu akta o kapitulaciji Turska je morala da raspusti vojsku, otvori pobjednicima prolaz kroz Crno more, pristane na okupaciju Carigrada i Bosforskog moreuza, povuče se iz Arabije, Mesopotamije, Sirije, Jermenije i dijela Kilikije.

1918. – Slovačka proglasila otcjepljenje od Mađarske i ujedinjenjem sa Češkom formirala Čehoslovačku, prvu državu stvorenu poslije raspada Austro-Ugarske u Prvom svjetskom ratu.

1922. – Poslije “Marša na Rim”, kojim su fašisti zaplašili režim i dvor, Benito Musolini je formirao vladu.

1938. – Orson Welles objavio na njujorškom radiju CBS radio-igru “Rat svjetova” na osnovu teksta Herberta Georgea Wellesa. Napad Marsovaca na Zemlju prikazan je tako uvjerljivo da su milioni Amerikanaca pomislili da je riječ o stvarnom događaju, što je izazvalo nevjerovatan haos i paniku u tom dijelu SAD.

1939. – Više od 20 sovjetskih divizija započelo je napadom na Finsku “zimski rat”, okončan mirovnim ugovorom u martu 1940, kojim je Finska prinuđena da se odrekne Karelijske prevlake i grada Viborg na istoku zemlje.

1944. – Njemački vojnici su u Risnu u Drugom svjetskom ratu ubili 42 civila. Najstarija žrtva u tom gradu u Boki Kotorskoj je imala 80, a najmlađa godinu dana.

1967. – Prvi put u istoriji kosmonautike sovjetski naučnici su letjelicama “Kosmos 186” i “Kosmos 188” izveli spajanje i razdvajanje vještačkih satelita.

1973. – Pušten u saobraćaj most na Bosforu koji povezuje Evrope i Aziju.

1975. – Teško bolesnog diktatora Francisca Franca na čelu Španije zamijenio princ Juan Carlos.

1983. – Na prvim izborima poslije deset godina vojne diktature Argentinci su glasali za nacionalne, oblasne i opštinske organe vlasti.

1990 – Kina je objavila rezultate popisa stanovništva prema kojem njena populacija broji milijardu i 13 miliona ljudi.

1995. – Minimalnom većinom od 50,6 procenata, stanovnici Québeca izjasnili se na referendumu protiv nezavisnosti te kanadske pokrajine.

1996. – Vlada i pobunjenici u afričkoj državi Sijera Leone potpisali sporazum o okončanju šestogodišnjeg građanskog rata.

2002. – Turska ukinula 15 godina dugo vanredno stanje na jugoistoku zemlje i time je privremeno završena era sukoba turskih snaga i kurdskih separatista, tokom kojih je poginulo oko 30.000 osoba.

2003. – Na donatorskoj konferenciji u Hagu prikupljeno 15,6 miliona evra, namijenjenih uspostavljanju Vijeća za ratne zločine pri Sudu BiH, što je dovoljno za prve dvije godine rada.

2006. – Bivšem čileanskom diktatoru Augustu Pinochetu određen je kućni pritvor zbog torture, ubistava i kidnapovanja tokom njegove 17 – godišnje vladavine. Pinochet je umro 10. decembra 2006. u bolnici u Santiagu. Procjenjuje se da je tokom njegove diktature u političkim nemirima i progonima ubijeno oko 3.000 ljudi, dok je oko 28.000 bilo podvrgnuto raznim oblicima mučenja.